म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
‘राज्यातील सर्व साहित्यिक, कलावंतांचे पुतळे काढून टाका. त्यांचे साहित्य आम्ही वेगवेगळ्या कलाकृतीतून जिवंत ठेवू,’ अशा शब्दांत साहित्य, कलाक्षेत्रातून मंगळवारी संताप व्यक्त करण्यात आला. ‘नाटककार राम गणेश गडकरी हे मराठी भाषेचा डौल असून, पुतळा उखडल्याने त्यांचे वाङ्मयीन कर्तृत्व कमी होणार नाही,’ अशा भावना व्यक्त करून घटनेचा निषेध व्यक्त करण्यात आला.
गडकरी यांचा पुतळा हटविल्याप्रकरणी महाराष्ट्र साहित्य परिषद, नाट्य परिषद पुणे शाखा, चित्रपट महामंडळ, महाराष्ट्र नवनिर्माण चित्रपट कर्मचारी सेना यांच्या वतीने संभाजी उद्यानासमोर निदर्शने करण्यात आली. या वेळी नाटककार श्रीनिवास भणगे, चित्रपट महामंडळाचे अध्यक्ष मेघराज राजेभोसले, परिषदेचे कार्याध्यक्ष प्रा. मिलिंद जोशी, प्रमुख कार्यवाह प्रकाश पायगुडे, नाटय परिषदेचे पुणे शाखेचे अध्यक्ष सुरेश देशमुख, कोथरूड शाखेचे अध्यक्ष सुनील महाजन, डॉ. सतीश देसाई, मकरंद टिल्लू, रजनी भट, निकिता मोघे, दिग्दर्शक अभिनेता प्रवीण तरडे, प्रसाद ओक, योगेश सोमण, किरण यज्ञोपवित उपस्थित होते.
प्रा. जोशी म्हणाले, की ‘लोकशाहीत सनदशीर मार्गाने भूमिका मांडणे शक्य असतानाही गुंडशाही वृत्तीचा अवलंब करणे योग्य नाही. गडकरींचा पुतळा उखडल्याने त्यांचे वाड्.मयीन कर्तृत्व कमी होणार नाही. अशा घटना लोकशाहीला मारक आहेत.’
‘गडकरींचा पुतळा महापालिकेने पुन्हा उभारू नये. गडकरी कोण होते; हे आम्ही जगाला त्यांच्या साहित्यातून दाखवून देऊ. गडकरींची पुस्तके खरेदी करून, रसिकांनी पुढील पिढीपर्यंत ते पोहचवावेत,’ असे आवाहन तरडे यांनी केले. कलाकार हे जातीपातीपलीकडे असतात. कलेच्या प्रकारात जात आड येणे हे कलाकार कदापि सहन करणार नाही, याकडे ओक यांनी लक्ष वेधले. ‘साहित्यिकांचे पुतळे काढून टाका; जेणेकरून पुन्हा कुठल्याही पुतळ्याची विटंबना होणार नाही. जातीय समीकरणे निर्माण केली जात आहेत,’ अशा शब्दांत यज्ञोपवित यांनी निषेध व्यक्त केला.
सोमण म्हणाले, की ‘साहित्यिक, कलाकार यांचे सगळीकडचे पुतळे काढावेत. त्यांच्या कलाकृती अजरामर आहेत. हे घडल्यामुळे पुढच्या पिढीला राम गणेश गडकरी कोण होते हे कळेल. त्यामुळे ज्यांनी हे कृत्य केले त्यांचे अभिनंदन करून निषेध व्यक्त करतो.’
इतिहास विवेकाने लिहायचा, वाचायचा आणि मूल्यमापन करायचे असते. इतिहासात चूक अथवा विकृती आढळल्यास त्याचा विवेकाने प्रतिवाद करता येतो. पुतळा फोडून गडकरींचा प्रतिवाद करणे ही कृती योग्य नाही. ब्राह्मण, ब्राह्मणेतर वादातून महाराष्ट्राला वाचवण्याचे काम विठ्ठल रामजी शिंदे आणि यशवंतराव चव्हाण यांनी केले. तसे, वर्तमान महाराष्ट्रात कोणी करताना दिसत नाही. सध्याची परिस्थिती महाराष्ट्राच्या भवितव्यासाठी घातक आहे.
-डॉ. श्रीपाल सबनीस, साहित्य संमेलनाध्यक्ष
--------
हे प्रकरण आताच कसे निघाले. गडकरी आमचे दैवत आहेत. चर्चेचा मार्ग खुला असताना पुतळ्याचा विध्वंस करून काय मिळणार आहे? ही निंदनीय घटना आहे.
-गंगाराम गवाणकर, नाट्य संमेलनाध्यक्ष
-------------
पुतळे हटवून कोणाची मानहानी होत नाही. इतिहासात त्यांचे स्थान अजरामर राहणार आहे. मुळात ही गडकरी यांची अपूर्ण कलाकृती आहे. त्याच्याविषयी बोलायचा आपल्याला अधिकार नाही. नाट्यकृतीमध्ये छत्रपती संभाजी महाराज यांच्याविषयी अनुद्गार काढले असतील असे वाटत नाही. पुतळे उभारावेत का नाही? हाच मुळात वादाचा मुद्दा आहे. ही कृती म्हणजे शिक्षकाची पाठ असताना एखाद्या विद्यार्थ्याने त्यांच्या कपड्यावर शाई उडविण्यासारखे आहे.
- सतीश आळेकर, ज्येष्ठ नाटककार
------------------
पुतळे हटविल्याने कर्तृत्व पुसता येते का, गडकरी हे मराठी भाषेचे डौल आहेत. विचारांचा विरोध विचारानेच व्हायला हवा. त्याला तर्कशास्त्राची जोड असावी. विचारांमध्ये नैतिकता आवश्यक आहे. हिंसाचार किंवा तोडफोडीने विचार पुसता येत नाहीत.
- डॉ. जब्बार पटेल, ज्येष्ठ दिग्दर्शक
---------------
विरूद्ध विचारांचे नाटक लिहून विरोध करता येतो. कधी पुतळे हटविले जातात, तर कधी पुस्तके जाळली जातात. आज संस्कृती नावाची गोष्ट शिल्लक राहिलेली नाही. तोडफोड करणे ही झुंडशाही आहे. -
मकरंद साठे, प्रसिद्ध नाटककार
------
राम गणेश गडकरींसारख्या साहित्यविश्वातील श्रद्धेय व्यक्तीचा पुतळा फोडला जाणे ही अत्यंत वाईट घटना आहे. त्यांचा साहित्याचा प्रवास विलक्षण आहे. अशाप्रकारे साहित्यविश्वाची श्रद्धा असणाऱ्या व्यक्तीवर आघात केला जातो, ही घटना निंदनीय आहे.
-डॉ. अक्षयकुमार काळे, नियोजित अध्यक्ष, साहित्य संमेलन
---------------------------
साहित्याचा आणि नाट्यविश्वाचा राजकारणाशी काहीही संबंध असता कामा नये. गडकरी यांच्या राजसंन्यास या नाटकात काही आक्षेपार्ह मजकूर असेल आणि त्यातून संभाजी महाराजांची बदनामी झाली असेल तर, गडकरींचा पुतळा फोडल्याने त्याची भरपाई होणार आहे का, त्या नाटकात मी काम केले आहे. त्यात नेमका कोणता प्रवेश आहे, जो आक्षेपार्ह समजून पुतळा फोडण्यात आला, हे कळायला मार्ग नाही. असे कृत्य करणाऱ्यांनी त्या नाटकाचा गाभा समजून घेतलेला नाही. राजसंन्यास नाटकाला आता १०० वर्ष पूर्ण होऊन गेली आहेत. इतक्या वर्षांनंतर पुतळा फोडायचे कसे सुचले, याला त्यांचे राजकारण म्हणावे का बाळबोधपणा हे कळायला मार्ग नाही. अशा प्रकारच्या हिंसात्मक कृत्यांमुळे समाजात जातीय तेढ निर्माण होते.
-जयंत सावरकर, नियोजित अध्यक्ष, नाट्य संमेलन
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
