म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
नव्या विद्यापीठ कायद्याच्या अंमलबजावणीनंतर राज्यातील विद्यापीठांच्या अधिसभांमधील (सिनेट) सदस्य संख्येला कात्री लागणार आहे. प्रत्येक विद्यापीठामध्ये कुलपतींच्या अध्यक्षतेखाली किमान ७३ सदस्यांची सिनेट अस्तित्त्वात येणार आहे. या कायद्याद्वारे प्रथमच प्रसारमाध्यमांच्या क्षेत्रात कार्यरत संघटनेचा एक प्रतिनिधी सिनेटवर येण्याचा मार्ग मोकळा झाल्याने, विद्यापीठांच्या कामकाजावर माध्यमांची करडी नजर राहणार असल्याचेही स्पष्ट होत आहे.
नव्या विद्यापीठ कायद्याद्वारे सिनेट विसर्जित करून, त्या ऐवजी 'सोल' नावाची स्वतंत्र यंत्रणा उभी करण्याचा प्रस्ताव राज्य सरकारकडे विचाराधीन होता. मात्र, त्या विषयी राज्यभरातील शिक्षणतज्ज्ञांनी घेतलेल्या आक्षेपानंतर नव्या विद्यापीठ कायद्यामध्ये सिनेटचे अस्तित्व कायमच ठेवण्याचे आश्वासन शिक्षणमंत्री विनोद तावडे यांनी दिले होते. नव्या विद्यापीठ कायद्याविषयी राज्यभरातील विद्यापीठांमधून झालेल्या चर्चांमधूनही त्यांनी या आश्वासनाला दुजोरा दिला होता. त्याचवेळी सिनेटच्या सदस्य संख्येवर मर्यादा आणण्याचे संकेतही दिले होते. या सर्व बाबींचे प्रतिबिंब नव्या विद्यापीठ कायद्याच्या मसुद्यामधून उमटले आहे.
नव्या कायद्याद्वारे सिनेटच्या सदस्य संख्येवर मर्यादा आणतानाच, आरक्षित गट, महिला आणि समाजातील विविध घटकांच्या प्रतिनिधींनाही सिनेटमध्ये प्रतिनिधित्त्व मिळेल, अशा तरतुदी सरकारने केल्या आहेत. कुलपतींच्या अनुपस्थितीत कुलगुरू हे सिनेटचे अध्यक्षपद भूषवतील. प्रत्येक विद्यापीठात दर वर्षी सिनेटच्या दोन बैठका होणे कायद्याला अपेक्षित आहे. त्यापैकी एक बैठक ही वार्षिक बैठक असावी, अशा सूचना या कायद्याच्या मसुद्यामध्ये आहेत.
000
यांच्यासाठी होणार निवडणुका-
दहा- प्राचार्य (एक आरक्षित गटातील, एक महिला)
चार- संस्था व्यवस्थापनाचे प्रतिनिधी (किमान एक आळीपाळीने आरक्षित, एक महिला) - एक वा त्याहून अधिक कॉलेजे असणाऱ्या संस्थांबाबत व्यवस्थापनाचा केवळ प्रतिनिधी हा या गटात समाविष्ट होण्यास पात्र असेल.
दोन- विद्यार्थी (विद्यार्थी परिषदेचा अध्यक्ष आणि सचिव)
दहा- अध्यापक (एक आरक्षित, एक महिला)
तीन- विद्यापीठ अध्यापक गटाचे प्रतिनिधी (एक महिला, एक आरक्षित)
दहा- नोंदणीकृत पदवीधर गटाचे प्रतिनिधी (एक आरक्षित गट, एक महिला)
...
हे येणार नामनिर्देशनाद्वारे
दहा - कुलपती नामनिर्देशित व्यक्ती (चार- कृषी, समाजकार्य, सहकारी चळवळ, सांस्कृतिक आदी क्षेत्रातील, एक उद्योग, एक शिक्षणतज्ज्ञ, एक शास्त्रज्ञ, एक कला-क्रीडा, एक पर्यावरणाशी संबंधित क्षेत्रात काम करणाऱ्या संघटनेचा प्रतिनिधी, एक महिला विकास वा ज्येष्ठ नागरिक कल्याण वा प्रसारमाध्यम क्षेत्रात कार्यरत संघटनेचा प्रतिनिधी)
दोन - कुलगुरू नामनिर्देशित व्यक्ती (एक विद्यापीठ कर्मचारी, एक कॉलेज कर्मचारी)
दोन - विधानसभा सदस्य
दोन - विधानपरिषद सदस्य
एक - नगरपालिका- महापालिका सदस्य
एक - जिल्हा परिषद शिक्षण समिती सदस्य
000
विद्यापीठाच्या सिनेटचे हे पदसिद्ध सदस्य
कुलपती (अध्यक्ष), कुलगुरू, प्र- कुलगुरू, अधिष्ठाते, परीक्षा व मूल्यमापन मंडळ संचालक, वित्त व लेखा अधिकारी, विद्यापीठ उप-केंद्रांचे संचालक, उच्चशिक्षण संचालक वा त्यांचे नामनिर्देशित सहसंचालक, तंत्रशिक्षण संचालक वा त्यांचे नामनिर्देशित सहसंचालक, विद्यापीठाचा ग्रंथपाल, विद्यार्थी विकास मंडळ संचालक, क्रीडा व शारीरिक शिक्षण संचालक, आजीवन अध्ययन व विस्तार मंडळ संचालक, कुलसचिव (सदस्य सचिव)
000
(कायद्यानुसार अस्तित्त्वात येणाऱ्या चार विद्याशाखांचे किमान चार अधिष्ठाते धरून सिनेट सदस्यांची ही संख्या ७३ होते. यामध्ये विद्यापीठ उपकेंद्रांचे संचालक यांची संख्या एकत्र करून, संबंधित विद्यापीठाच्या सिनेट सदस्यांची संख्या निश्चित होईल. )
