म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
वनसंपदेने समृद्ध असलेल्या ताम्हिणी वनक्षेत्राचे संरक्षण व्हावे या उद्देशाने राज्य सरकारने अभयारण्याचा दर्जा दिला असला तरी जंगलाच्या सुरक्षेसाठी वनकर्मचारीच नाहीत. एकीकडे पिकनिक स्पॉट म्हणून वेगाने लोकप्रिय झालेल्या या परिसराला अतिक्रमणाचा धोका असतानाही, तब्बल पन्नास किलोमीटर क्षेत्र व्यापलेले अभयारण्य अवघ्या दोन कर्मचारी आणि गावकऱ्यांच्या जीवावर तरले आहे. प्रत्यक्षात या अभयारण्याला २८ कर्मचाऱ्यांची गरज आहे.
पुण्यापासून अवघ्या तासाभराच्या अंतरावर असलेला ताम्हिणी वनक्षेत्र आता पिकनिक स्पॉट म्हणूनच प्रसिद्ध झाले आहे. त्याच्या संरक्षणासाठी अभयारण्याचा दर्जा मिळावा, अशी मागणी वन विभागाने तीन वर्षांपूर्वी केली होती. त्यानंतर राज्य वन्यजीव मंडळाने हिरवा कंदिलही दाखवला. मात्र अभयारण्याच्या सुरक्षेसाठी वनकर्मचारी संख्या वाढविण्याचा सरकारला विसर पडला आहे. सध्या हे अभयारण्याचा काही भाग पुण्यातील वन विभागाकडे, तर काही भाग रायगड जिल्ह्यातील वन्यजीव विभागाच्या ताब्यात आहे. हे संपूर्ण क्षेत्र पुणे आणि रायगड जिल्ह्यातील वन्यजीव विभागाकडे हस्तांतरित करावे, अशी मागणी वनाधिकाऱ्यांनी वन विभागाच्या मुख्यालयाकडे केली आहे; तसेच अभयारण्याच्या संरक्षणासाठी किमान २८ वनकर्मचाऱ्यांनी नियुक्ती करावी, असे पत्रही वारंवार पाठविण्यात आले आहे. मात्र, राज्य सरकारने याकडे दुर्लक्ष केल्याने अभायरण्य एक वनपरिक्षेत्र अधिकारी आणि अवघ्या दोन कर्मचाऱ्यांवर अवलंबून आहे.
गेल्या काही वर्षात येथील वाढते पर्यटन लक्षात घेऊन उद्योजकांनी या परिसरात ठिकठिकाणी फार्म हाउस उभारण्यास सुरुवात केली आहे. रिसॉर्ट आणि बंगल्याचे विस्तारही वाढतो आहे. अनेक ठिकाणी खासगी वनांचीही अवैधरित्या विक्री झाली असून, फार्म हाउसच्या कॉलनी उभारण्यात येणार आहे. राजकीय वरदहस्त असलेल्या काही बड्या मंडळींच्या नजरा आता राखीव वनांवर असल्याने वेळीच या वनक्षेत्राला वाचवा, अन्यथा ताम्हिणीच्या चोहोबाजूला कॉँक्रिटचे जंगल उभे राहील, अशी धोक्याची सूचनाही पर्यावरण संघटनांनी दिली आहे. मात्र, राज्य सरकारने याकडे दुर्लक्ष केले आहे.
प्रवेश शुल्कातून मदत
ताम्हिणी घाटाच्या संवर्धनासाठी सिंहगड मॉडेलच्या धर्तीवर वन विभाग आणि वनसंरक्षण समित्यांतर्फे गेल्या दोन महिन्यांपासून प्रवेश शुल्क आकारण्यास सुरुवात केली आहे. सध्या दर शनिवारी आणि रविवारी पर्यटकांकडून उपद्रव शुल्क आकारले जाते आहे. विशेष म्हणजे गेल्या दोन महिन्यात चाळीस हजार रुपये वनसंरक्षण समितीकडे जमा झाले आहेत. या रकमेतून वनसंवर्धन आणि गावकऱ्यांना रोजगार देण्यात येणार आहे.
....
राज्य सरकारकडून मनुष्यबळ मिळण्यास वेळ लागतो आहे, हे लक्षात आल्याने आम्ही ताम्हिणीला लागून असलेल्या गावातील उत्साही मंडळींची टीम आता तयार करतो आहोत. यासाठी येथील गावांमध्ये वनसंरक्षण समिती स्थापन केल्या असून त्यांना विविध कामे वाटून देण्यात आली आहेत. पर्यटकांना अभयारण्यातील सौंदर्य दाखविण्यासाठी आम्ही गाईडची टीम करणार आहोत, यासाठी त्यांना प्रशिक्षणही देण्यात येणार आहे.
- एस. एम. खलाटे, ताम्हिणी अभयारण्याचे वनपरिक्षेत्र अधिकारी
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
