पुणे : खासगी शाळा-कॉलेजांमध्येच दर्जेदार शिक्षण मिळते, हा समज खोटा पाडत पुणे महापालिकेच्या शाळेतील विद्यार्थ्यांनी आपल्या जिद्दीने जागतिक सन्मान मिळविला आहे. बिबवेवाडीत राहणाऱ्या आणि राजीव गांधी अॅकॅडमी ऑफ ई-लर्निंगमध्ये बारावीत शिकणाऱ्या चिन्मय आणि तन्मय सामक या जुळ्या भावंडांच्या ‘अंतराळसृष्टी’ प्रकल्पाने थेट नॅशनल अॅरोनॉटिक्स अॅन्ड स्पेस अॅडमिनिस्ट्रेशनच्या (नासा) ‘एम्स स्पेस सेटलमेंट डिझाइन स्पर्धे’त ग्रेड १२ गटात पहिला क्रमांक पटकावला आहे.
‘नासा एम्स रिसर्च सेंटर’ आणि ‘नॅशनल स्पेस सोसायटी’तर्फे जगभरातील विद्यार्थ्यांसाठी दर वर्षी ही स्पर्धा घेण्यात येते. मानवाला अंतराळात राहण्यासाठी काय पावले उचलावी लागतील, अंतराळातील शहर कसे असेल आणि त्याचे नियंत्रण कसे करता येईल, आदी मुद्द्यांवर ही स्पर्धा आधारित असते. या स्पर्धेसाठी चिन्मय आणि तन्मयने अंतराळसृष्टी हा १०७ पानांचा संशोधन प्रकल्प तयार केला. मार्गदर्शक किंवा शिक्षकांची मदत न घेता संपूर्ण प्रकल्पासाठी संशोधनाचे काम दोघांनीच केले. विशेष म्हणजे या स्पर्धेत सहभागी होणाऱ्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शाळा आर्थिक मदत करतात आणि मेंटर्सकडून मार्गदर्शन मिळते. मात्र, या भावंडांनी तेही न घेता स्वतःच्या मेहनतीवर हे यश मिळवले आहे. जगातील सहा हजार शाळांच्या सुमारे १५०० प्रकल्पांमधून चिन्मय आणि तन्मयच्या प्रकल्पाची निवड झाली आहे.
नासाचे शास्त्रज्ञ व परीक्षकांनी केलेल्या परीक्षणानंतर या प्रकल्पास पहिला पुरस्कार जाहीर झाला आहे. त्यामुळे आता चिन्मय आणि तन्मय अमेरिकेतील सेंट ल्युईसमध्ये २५ ते २९ मे दरम्यान होणाऱ्या ‘इंटरनॅशनल स्पेस डेव्हलपमेंट कॉन्फरन्स’मध्ये नासाचे शास्त्रज्ञ आणि जगातील तज्ज्ञांसमोर सादरीकरण करणार आहेत. चिन्मय आणि तन्मयचे वडील बँकेत कार्यरत होते. त्यांची आई अर्चना सामक या स्टेट बॅक इंडियाच्या झोनल शाखेत आयटी ऑफिसर म्हणून कार्यरत आहेत. दोन्ही भावंडांचे दहावीपर्यंतचे शिक्षण ज्ञानप्रबोधिनी प्रशालेतून झाले असून त्यांना रोबोटिक्समध्ये आवड आहे. गेल्या वर्षीही त्यांना ११ ग्रेड गटात यश मिळाले होते. या स्पर्धेत दिल्लीच्या शाश्वत जी. आणि अंकिता पी. यांनी ग्रँड पारितोषिक मिळवले.
काय आहे अंतराळसृष्टी प्रकल्प?
या संशोधन प्रकल्पात चिन्मय आणि तन्मयने सुमारे दहा हजार लोकसंख्या असलेल्या शहराचे ‘इक्वेटोरीयल लो अर्थ ऑर्बिट’मध्ये वसविलेले मॉडेल तयार केले आहे. पृथ्वीवरील एखाद्या स्मार्ट सिटीप्रमाणे पाणी, रस्ते, वीज, ऑनलाइन पद्धतीने कामकाज करणारी सरकारी कार्यालये, वाहतूक व्यवस्था, इमारती, रोजगारासाठी लहान उद्योग, शेती, सांडपाणी व कचरा व्यवस्थापन, वाहने, स्पेस स्टेशन आदी सर्व बाबी या संकल्पित शहरात आहेत. वीजनिर्मितीसाठी सोलर पॅनलचा वापर करण्यात येईल. अंतराळात असल्याने शहर सुरक्षित राहण्यासाठी अॅल्युमिनियम, टायटॅनियम, अॅन्टिब्रिजपासून तयार केलेल्या संरक्षण भिंतीत ते राहणार आहे. शहरामध्ये पायाभूत सुविधा निर्माण करण्यासाठी देखील अॅल्युमिनियम, टायटॅनियम, कार्बन फायबरचा वापर करण्यात येईल. नागरिकांना आरामात आनंदी जीवन जगण्यासाठी लागणाऱ्या सर्व सोयीसुविधा शहरात राहणार आहेत. असे शहर प्रत्यक्षात वसविण्यासाठी ५०० अब्ज डॉलरचा खर्च येऊ शकतो, असे चिन्मय आणि तन्मयने सांगितले.
चिन्मय आणि तन्मयला दुचाकी, स्मार्ट फोन, आकर्षक कपडे अशा कोणत्याच गोष्टींचे आकर्षण नाही. केवळ अभ्यास आणि संशोधनाला लागणाऱ्या विविध गोष्टी घेऊन देण्यासाठी ते हट्ट करतात.
- अर्चना सामक, आई
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
