म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
ध्रुपद गायकीसाठी ख्यातनाम असलेल्या डागर घराण्यातील ज्येष्ठ गायक उस्ताद सईदुद्दीन डागर (वय ७८) यांच्या पार्थिवावर आज (मंगळवारी) अंत्यसंस्कार करण्यात येणार आहेत. जयपूर येथील बाबा बेहराम खाँ निवासस्थानाजवळ त्यांचे पार्थिव दफन करण्यात येणार आहे. डागर घराण्यातील १९व्या पिढीतील ते गायक होते. त्यांच्या पश्चात पत्नी रिहाना, पुत्र नफिसुद्दीन व अनिसुद्दीन, तसेच सुना, नातवंडे असा परिवार आहे. डागर यांनी ध्रुपद गायकीसाठी आयुष्य वेचले.
डागर हे गेल्या महिनाभरापासून आजारी होते. उपचारादरम्यान त्यांचे रविवारी खासगी हॉस्पिटलमध्ये निधन झाले. जयपूर येथील बाबा बेहराम खाँ यांच्या नावाने डागर घराणे ओळखले जाते. पुण्यात आणि महाराष्ट्रात ध्रुपद गायकीची ओळख करून देण्यात डागर यांचा मोलाचा वाटा होता. देश-परदेशातही त्यांचे शिष्य आहेत. ध्रुपद गायकीमध्ये महत्त्वाचे योगदान देऊनही त्यांच्या कार्याची दखल सरकारी पातळीवर म्हणावी तशी घेतली गेली नाही.
डागर यांचा जन्म राजस्थान येथील एका गावात १९३९मध्ये झाला. त्यांचा तारुण्यपणाचा काळ कोलकाता येथे गेला. पुण्यातील संगीताचे वातावरण, येथील संस्कृती भावल्याने १९८५मध्ये ते पुण्यात स्थायिक झाले. संपूर्ण महाराष्ट्रात हातात तंबोरा घेऊन एस. टी. मधून फिरत त्यांनी ध्रुपदगायकीचा प्रसार केला.
‘ध्रुपद हे संगीताचे पालक आहेत. आई-बापाला कसे विसरता? शास्त्रीय संगीताचा उगम ध्रुपदमधून असताना फरक केला जातो. मी भीमसेनजींच्या शहरात राहतो, याचेच समाधान आहे. पुण्याने प्रेम दिले; पण माझ्या जगण्याचे काय? राजस्थानमधील विद्यापीठात मी शिकवले, सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाने मला जीवनसाधना गौरवाने सन्मानित केले, असे असले तरी बाहेर एवढे कार्यक्रम होतात, तिथे ध्रुपदला का स्थान नाही? मी सैद्धान्तिक गातो. मी संगीताशी कधीही तडजोड केली नाही. म्हणून मी पात्रतेचा नाही का? ज्या पुण्याला मी आपले मानले, त्याने मला दूर ठेवले. रसिकांच्या हृदयावर अधिराज्य गाजवता आले पाहिजे. माझे दुर्दैव हे की, मी ते करू शकलो नाही,’ अशी भावना ते व्यक्त करत.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
