‘जातीचा दाखला काढायचाय... तीन ते चार वेळा हेलपाटे मारले. तरीही कागदपत्रेच आणा असे सांगितले जात आहे. पहिल्या हेलपाट्यात सगळे कागदपत्रे आणली. दुसऱ्या वेळी मुलाच्या वडिलांच्या रक्तातील नातेवाइकांचे पुरावे आणा, असे सांगण्यात आले. आता तेसुद्धा पुरावे दिले. आता मुलाच्या वडिलांच्या शाळा सोडल्याचा दाखला मागितलाय... काय करावं आता...?’
...या आणि अशा विविध तक्रारींनी विद्यार्थ्यांसह पालक हैराण झाले आहेत. शिवाजीनगर येथील गोडाउनमधील नागरी सुविधा केंद्रात येणाऱ्या पालकांना विविध समस्यांना सामोरे जावे लागत असल्याचे पाहायला मिळाले. दहावीचा निकाल जाहीर झाला. त्या निकालानंतर अकरावी, बारावीसाठी प्रवेश घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांसह पालकांची नागरी सुविधा केंद्रावर गर्दी दिसून आली. दुपारनंतर गर्दी कायमच होती. गोडाउनमधील सुविधा केंद्रावर अर्ज स्वीकृती, अर्ज वितरण आणि दाखले वितरणासाठी विविध खिडक्यांची सुविधा कऱण्यात आली आहे. जातीचा दाखला, उत्पन्नाचा दाखला, नॉन क्रीमीलेअर, प्रतिज्ञापत्र, डोमिसाइल व रहिवासी दाखला यासारखे विविध प्रकारचे दाखले घेण्यासाठी नागरी सुविधा केंद्रात सोय करण्यात आली आहे. परंतु, गरजेनंतरच अनेक पालक, विद्यार्थी उशिरा जागे होतात आणि एकाच वेळी केंद्रावर गर्दी करतात. त्यामुळे सरकारी यंत्रणेवर काही प्रमाणात ताण आल्याचे दिसून आले.
शिवाजीनगर येथील सुविधा केंद्रावर सकाळी गर्दी होऊ लागली. त्याशिवाय केंद्राबाहेर प्रतिज्ञापत्रे किंवा अन्य कागदपत्रे तयार करून देण्यासाठी नोटरी, वकिलांचीही गर्दी पहायला मिळाली. सुविधा केंद्रामध्ये कोणत्या प्रकारचा दाखला मिळविण्यासाठी कोणत्या कागदपत्राची आवश्यकता आहे, याचे फलक लावण्यात आले आहेत. तरीही अनेक अर्जदारांकडून खिडकीवरील कर्मचाऱ्यांकडे विचारणा करण्यात येत होती. विविध खिडक्यांवर अर्ज सादर कऱण्यासाठी मोठी गर्दी दिसून आली. परंतु, त्या केंद्रावर कागदपत्रे तपासून घेताना कर्मचाऱ्यांशी अर्जदार पालक, विद्यार्थ्यांचे वादावादीचे प्रकार पाहायला मिळाले.
‘जातीचा दाखला काढण्यासाठी तीन वेळा आलो. संपूर्ण कागदपत्राची माहिती घेतली. त्याची पूर्तता केली. तरीही प्रत्येक वेळी नवी कागदपत्रे कर्मचाऱ्यांकडून मागितली जात आहेत. त्यामुळे किती वेळा हेलपाटे मारावेत, असा प्रश्न आहे. प्रवेशाची मुदत संपून गेल्यावर जातीचा दाखला मिळणार की काय,’ असा सवाल कर्वेनगरच्या एका नागरिकाने उपस्थित केला. ते आपल्या मुलाच्या प्रवेशासाठी जातीचा दाखला मिळविण्यासाठी आले असता, खिडकीवरील कर्मचाऱ्यांशी त्यांचा वाद सुरू होता. त्या वेळी त्यांनी ‘मटा’कडे कैफियत मांडली. दाखले वितरण करण्याच्या खिडकीवरदेखील असेच अनुभव पाहायला मिळाले. ‘माझा डोमिसाइलचा दाखला तयार झाला आहे का? ही घ्या त्याची पावती. दोन जूनला अर्ज दाखल केला आहे,’ असे एका महिलेने खिडकीवर कर्मचाऱ्याकडे विचारणा केली.
त्यावर तो तरुण कर्मचारी म्हणाला, ‘तुमचा दाखला तयार झाला नाही. दोन ते तीन दिवसांनी या.’ तरुणाचे उत्तर ऐकताच ती महिला भडकली. म्हणाली, ‘अहो, आताच माझ्या शेजारी उभे असलेल्या एका व्यक्तीचा सहा जूनचा अर्ज आहे. त्यांचा दाखला तयार असल्याने तुम्ही त्यांना दिला. मग माझा अर्ज दोन जूनचा आहे. मग दाखला कसा तयार झाला नाही?’
त्यावर तो तरुण निरुत्तर झाला. त्याला आपल्याकडून काही तरी गोंधळ झाल्याचे लक्षात आले. त्यावर तो शांतपणाने म्हणाला, ‘मी चेक करून सांगतो, झाला असेल तर देतो. नाही तर तुम्हाला परत यावे लागेल.’ त्यानंतर तो दाखला शोधण्याच्या बहाण्याने तेथून निघून गेला, तो काही वेळापर्यंत तो आलाच नाही. शेवटी त्या महिलेला पाय आपटत तेथून घरचा रस्ता धरावा लागला.
‘पैसे द्या, दाखला घ्या!’
सुविधा केंद्रावर आवश्यक ते कागदपत्रांची यादी लावण्यात आली आहे. त्या यादीपैकी काही कागदपत्रे नसल्यास दाखला दिला जात नाही किंवा अर्ज स्वीकारला जात नसल्याचे निरीक्षण नोंदविण्यात आले. त्या वेळी सुविधा केंद्राच्या बाहेर दोन व्यक्तींचा संवाद सुरु होता. ‘डोमिसाइल सर्टिफिकेट कितने दिनों में मिलेगा?’ दुसरा उत्तरला, ‘१५ हजार दो, चार दिन मे निकालकर दूँगा.’ पहिला म्हणाला, ‘डोमिसाइल सर्टिफिकेट के पुरे डॉक्युमेंट नही हैं. चलेगा?' त्यावर दुसरा उत्तरला, ‘चलेगा’. हा संवाद झाल्यानंतर दोघे केंद्राबाहेरून आपापल्या दिशेने निघून गेले. त्यावरून सुविधा केंद्र सुरू असले, तरी अद्याप एजंटगिरीही चालूच असल्याचे स्पष्ट झाले.
दाखल्याच्या अर्जाच्या मागे त्या संदर्भात कोणत्या कागदपत्रांची आवश्यकता आहे त्याची यादी देण्यात आली आहे. तरीही अनेक जण पर्यायी कागदपत्रे चालतील का, अशी विचारणा करतात. त्यामुळे त्यांना हेलपाटे मारावे लागतात. नागरिकांची दाखल्यासाठी गर्दी वाढत आहे. नागरिकांसह विद्यार्थ्यांना वेळेत दाखले देण्याचा आमचा प्रयत्न आहे. महा ऑनलाइन वेबसाइटवर डोमिसाइल दाखल्याच्या सॉफ्टवेअरमध्ये तांत्रिक अडचण येत आहे. त्यामुळे त्या दाखल्यासाठी उशीर होत आहे, हे मान्य आहे. तरीही त्यातील अडचण दूर करण्याचा आमचा प्रयत्न सुरू आहे.
- ज्योती कदम, प्रातांधिकारी, हवेली
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
