साहित्य संमेलनाध्यक्ष डॉ. श्रीपाल सबनीस यांचे साहित्य संमेलनातील अध्यक्षीय भाषण प्रसिद्ध न करून अखिल भारतीय मराठी साहित्य महामंडळाच्या तत्कालीन पदाधिकाऱ्यांनी त्यांना कात्रजचा घाट दाखवला. मात्र महामंडळाची घटक संस्था व साहित्य वर्तुळाची मातृसंस्था असलेली महाराष्ट्र साहित्य परिषद हे भाषण प्रसिद्ध करून त्यांना सांस्कृतिकदृष्ट्या सामावून घेणार आहे. माजी संमेलनाध्यक्ष आनंद यादव यांचेही न झालेले भाषण साहित्यप्रेमींसमोर येणार आहे.
महाराष्ट्र साहित्य परिषदेच्या संशोधन विभागातर्फे माजी संमेलनाध्यक्षांच्या भाषणांचा ग्रंथ प्रसिद्ध केला जाणार आहे. विभागाच्या प्रमुख व ज्येष्ठ कवयित्री डॉ. अरुणा ढेरे यांच्याकडे ग्रंथाच्या संपादकपदाची धुरा सोपाविण्यात आली आहे. '१९९० पर्यंतच्या संमेलनाध्यक्षांच्या भाषणांचा संग्रह परिषदेतर्फे पूर्वीच प्रसिद्ध करण्यात आला आहे. १९९० ते २००० या दहा वर्षांतील संमेलनाध्यक्षांच्या भाषणांचा संग्रह भाषातज्ज्ञ डॉ. रमेश धोंगडे यांनी संपादित केला असून दिलीपराज प्रकाशनातर्फे प्रकाशित करण्यात आला आहे. त्यापुढील संमेलनाध्यक्षांच्या भाषणांचा संग्रह उपलब्ध व्हावा, या हेतूने हा प्रकल्प हाती घेतला आहे', असे डॉ. ढेरे यांनी सांगितले. 'या ग्रंथाचे काम सुरू केले असून दीड वर्षात ९१ व्या संमेलनापूर्वी हा ग्रंथ पूर्ण केला जाईल', अशी माहिती त्यांनी दिली. महाबळेश्वर येथे झालेल्या संमेलनात अध्यक्ष डॉ. आनंद यादव यांच्या पुस्तकावरून वाद झाला होता. त्यामुळे अध्यक्षाविना हे संमेलन झाले. डॉ. यादव यांचे अनुभवता न आलेले भाषण साहित्यप्रेमींना या ग्रंथातून वाचायला मिळणार आहे.
पिंपरी येथे गेल्या जानेवारी महिन्यामध्ये झालेल्या ८९ व्या साहित्य संमेलनाचे अध्यक्ष डॉ. सबनीस हे मोदींवरील टिप्पणीमुळे वादात अडकले होते. संमेलनाध्यक्षांच्या भाषणावरून गोंधळ होऊ शकतो, व त्यामध्ये आपला सहभाग नको अशी कातडी बचाव भूमिका महामंडळाच्या तत्कालीन पदाधिकाऱ्यांनी घेतल्याने सबनीस यांनी स्वतःच आपले भाषण प्रसिद्ध केले. त्यांच्या भाषणाला मोठ्या प्रमाणात प्रतिसाद मिळाल्याने गोंधळ झाला नाही. या पार्श्वभूमीवर टीका झाल्याने महामंडळाने उशिराने भाषण प्रसिद्ध केले.
'आतापर्यंतच्या साहित्य संमेलनाध्यक्षांनी अध्यक्षीय भाषणात सर्व घटकांना सामावून घेणारी तसेच त्यांच्या साहित्य, संस्कृतीचे संचित पेलणारी भूमिका मांडली नाही. मुस्लिम, भटके, दलित या घटकांविषयी दोन ओळी देखील कोणाच्या भाषणात नव्हत्या. केवळ मिरवण्यासाठी संमेलनाध्यक्षाचे पद वापरण्यात आले,' या वक्तव्याने मध्यंतरी सबनीस वादात अडकले होते.
माझे अध्यक्षीय भाषण साहित्य परिषदेच्या ग्रंथात समाविष्ट होणार असेल तर आनंदच आहे. महामंडळाने उशिराने भाषण प्रसिद्ध केले होते. भाषण १२९ पानांचे असून त्यापैकी काही भाग कमी करून ९७ पानांचे भाषण त्यामध्ये घ्यावे.
- डॉ. श्रीपाल सबनीस, संमेलनाध्यक्ष
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
