पुण्यात या वेळी तुम्ही एकल वादन कमी आणि साथीदार म्हणून जास्त दिसताय. नाट्यगीतांसह तबला वादन करण्याचे काही विशेष कारण?
उस्ताद : नुकताच मी आणि माझ्या कथक नृत्य कलाकार असलेल्या बायकोने पुण्यात सह सादरीकरणाचा कार्यक्रम केला. कथकनंतर पुन्हा एकदा नाट्यपदांना मी तबला साथ करणार आहे. 'कट्यार काळजात घुसली' या सिनेमामुळे पुन्हा एकदा नाट्यसंगीताकडे प्रेक्षक वळू लागले आहेत. मात्र, सिनेमा प्रदर्शित होण्यापूर्वीच महेश काळे आणि राहुल देशपांडे यांचा 'कट्यार'चा प्रयोग मी मुंबईत पाहिल्यानंतर या कार्यक्रमाविषयी त्यांच्याशी बोललो होतो; शिवाय माझे आणि संगीत नाटकांचे ऋणानुबंध तसे जुने आहेत. 'एकच प्याला' आणि वसंतराव देशपांडे असताना 'कट्यार'ला मी साथ केली आहे. त्यामुळे ५० वर्षांनी पुन्हा एकदा नाट्यपदांना साथ करताना मजा येईल.
एकल वादन आणि साथीचे वादन करताना तबला वादकाला कुठल्या गोष्टी लक्षात घ्याव्या लागतात?
उस्ताद : मुळात तबला हे साथीचेच वाद्य आहे. त्यामुळे तबला वादकाची तालीम ही साथ देण्याच्या दृष्टीनेच करून घेतली जाते. अहमदजान थिरकवां, माझे वडील अल्लारखां खान, समता प्रसाद यांसारख्या मोठ्या कलाकारांनी एकल तबला वादनाने रसिकांची दाद मिळवली. तिथून एकल तबला वादनाची परंपरा सुरू झाली. प्रमुख वाद्याचा पूर्ण अभ्यास आणि वादकाशी उत्तम परिचय असेल, तर तबला साथ करताना अधिक रंगत येते. काही गायक किंवा वादक अनपेक्षित सादरीकरण करतात, तेव्हा साथीदार म्हणून तुम्हाला सजग असावे लागते. संतूरवादक पं. शिवकुमार शर्मा आणि पं. हरिप्रसाद चौरासिया यांच्या बासरीवादनाला तबला साथ करताना मीही बऱ्याच गोष्टी शिकत गेलो. हळूहळू एकल तबला वादक म्हणूनच माझी प्रतिमा तयार होत गेली. त्यामुळे साथीदार म्हणून अलीकडे मला विचारणाच फार कमी होते.
राहुल देशपांडे, शौनक अभिषेकी आणि मंजुषा पाटील यांची ही कितवी पिढी असेल, ज्यांना तुम्ही तबला साथ करत आहात?
उस्ताद : माझे वडील (अल्लारखा), पं. भीमसेन जोशी, पं. अजय चक्रवर्ती आणि आता राहुल- शौनक. ही चौथी पिढी आहे, ज्यांना मी साथ करतोय.
काय फरक वाटतो या पिढ्यांतील कलाकारांत?
उस्ताद : गुरूने सांगितलेल्या गोष्टींचेच पालन करणारी एक पिढी होती, तर त्या पलीकडचा विचार करणारी पुढची पिढी होती. मात्र, तिसऱ्या पिढीने विचारापुढे कृती केली आणि आता चौथ्या पिढीला इंटरनेटमुळे अधिक माहिती थेट हाती मिळते. त्यामुळे आत्ताची पिढी अत्यंत सुदैवी आहे. फक्त मेहनत आणि विकास त्यांच्याच हातात आहे.
सा व नी सूरसंगीत या बॅनरशी तुमचा संबंध कधीपासून आला?
उस्ताद : सा व नी सूरसंगीत या बॅनरअंतर्गत मैफल करण्याचे महत्त्वाचे कारण म्हणजे आयोजक सुरेंद्र मोहिते स्वतः तबला वादक आहेत. त्यामुळे कशा पद्धतीने कलाकारांशी वागायचे, त्यांना सांभाळायचे, याची त्यांना पूर्ण जाण आहे. दरवर्षीप्रमाणेच याहीवेळी ते डॉ. अपर्णा देशमुख यांच्या आभाळमाया वृद्धाश्रमाला कार्यक्रमातून जमा होणाऱ्या निधीतील काही वाटा देणार आहेत. तबला वादनाच्या माध्यमातून एखाद्या गरजू संस्थेला मदत करता येते, हेही मोहितेंच्या संस्थेबरोबर काम करण्याचे आणखी एक कारण आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट