चैतन्य मचाले, पुणे
पार्किंगचा ठेका घेताना करण्यात आलेल्या करारनाम्याकडे सर्रास दुर्लक्ष करत पार्किंग चालविणारी मंडळी सर्वसामान्य पुणेकरांची लूट करत असल्याच्या अनेक तक्रारी केल्या जात आहेत. विशेष म्हणजे पार्किंग शुल्काच्या नावाखाली दुप्पट नव्हे तर काही ठिकाणी पाचपटीने जादा शुल्क वसूल केले जात असल्याचे अनेक पुरावे देऊनही चुकीच्या पद्धतीने काम करणाऱ्या ठेकेदारांवर कारवाई करण्याची 'हिंमत' प्रशासनातील अधिकाऱ्यांची होत नाही. चुकीचे काम करणाऱ्यांची चौकशी केली जाईल, असे स्पष्टीकरण देत ठेकदारांच्या मनमानी कारभाराला पाठीशी घालण्याचे काम प्रशासनातील अधिकाऱ्यांकडून केले जात असल्याचा आरोप नागरिकांकडून केला जात आहे.
गेल्या काही वर्षांत शहराचा चारही भागांना होणारा विस्तार, सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्थेचे वाजलेले तीनतेरा, यामुळे वाढलेला खासगी वाहनांचा वापर, शहरातील मध्यवर्ती भागात असलेले अरूंद रस्ते यामुळे वाहने उभी करण्यास वाहनचालकांना जागा मिळत नाही. शहराच्या मध्यवर्ती भागासह अन्य भागात कामानिमित्त गेलेल्या नागरिकांना त्यांची गाडी पार्क करण्यासाठी जागा उपलब्ध व्हावी, यासाठी महापालिका प्रशासनाने पालिकेच्या मालकीच्या मोकळ्या जागांवर पार्किंगची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. तर वाहनांची वाढती संख्या डोळ्यासमोर ठेऊन शहराच्या विकास आराखड्यात (डीपी) काही प्लॉट पार्किंगसाठी आरक्षित ठेवण्यात आले आहेत. नागरिकांना त्यांची वाहने कमी दरात पार्किंग करता यावी, या हेतूने महापालिका प्रशासनाने त्यांच्या मालकीच्या मोकळ्या जागा टेंडर काढून पार्किंगसाठी उपलब्ध करून देते. या जागेमध्ये दररोज किती गाड्या पार्किंगसाठी येतील, महिन्याला किती येतील, संबधित पार्किंगचा वापर वर्षाला किती वाहनांचा होईल, याचा सर्व अभ्यास करून हे टेंडर काढले जाते. पार्किंगचा ठेका घेतलेल्या ठेकेदाराने दुचाकी वाहनांसाठी आणि चारचाकी तसेच इतर वाहनांसाठी किती शुल्क आकारावे याचा स्पष्ट करार करून त्यानंतरच पार्किंगचे ठेके ठेकेदारांना चालविण्यासाठी दिले जातात. पालिकेने पार्किंगसाठी ठरवून दिलेल्या शुल्का इतकेच शुल्क आकारावे, असे बंधनकारक असताना पालिकेने ठेकेदाराची पद्धतीने चालविण्यासाठी दिलेल्या शहरातील विविध भागातील पार्किंगचालक याकडे दुर्लक्ष करून आपल्या मनाप्रमाणे पार्किंगचे पैसे वसूल करून सर्वसामान्य नागरिकांची लूट करत आहेत.
पेशवे पार्क, बालगंधर्व, देशपांडे उद्यानातही लूट
कुटुंबासह फिरायला येणाऱ्या वाहनचालकांची पेशवे पार्क, बालगंधर्व रंगमंदिर तसेच सिंहगडरोडवरील पु. ल. देशपांडे उद्यानातील पार्किंग चालकांकडून लूट केली जात आहे. या पार्किंगचा ठेका देताना दुचाकी वाहनचालकांकडून दोन रुपये तर चारचाकी वाहनाचालकांकडून पार्किंगसाठी पाच रुपये घ्यावे, असा करार करण्यात आला आहे. परंतू याकडे दुर्लक्ष करत दुचाकीसाठी पाच तर कधी दहा रुपये घेतले जातात. तर अनेकवेळा पार्किंगसाठी आकारलेल्या रकमेची पावतीही नागरिकांना दिली जात नाही.
महापालिकेची उद्याने, नाट्यगृहे, मुख्य इमारत अशा ठिकाणी भेट देणाऱ्या नागरिकांची संख्या मोठी असल्याने वाहनांच्या पार्किंगसाठी जागा उपलब्ध होत नाही. पार्किंगसाठी जादा पैसे देण्यास अनेकदा नागरिकांनी नकार दिल्यास बाहेर गाडी लावा, येथे लावू नका, असे स्पष्ट करत ठेकेदारांचे कर्मचारी मनमानी कारभार करतात. अनेकदा तर पार्किंगचा ठेका घेतलेले कामगार अरेरावीची भाषा करत अनेकदा अर्वाच्य शिवीगाळ करत असल्याची तक्रार काही ज्येष्ठ नागरिकांनी केली.
माहितीचे बोर्ड, मोबाईल क्रमांक द्यावेत
पालिकेने पार्किंगचा ठेका देताना संबधित ठेकेदाराने किती शुल्क घेतले पाहिजे, याची सविस्तर माहिती असणारे बोर्ड पार्किंगच्या ठिकाणी लावणे बंधनकारक असते. मात्र अनेकदा अशा पद्धतीचे बोर्ड लावले जात नाहीत. शहरातील काही पार्किंगच्या ठिकाणी अशा पद्धतीचे बोर्ड लावलेले आहेत. परंतू यावरील शुल्काची रक्कम अस्पष्ट अशी असते. पार्किंगसाठी जादा पैसे वसूल केले जात असतील तर तक्रार करण्यासाठी क्रमांकही येथे लिहिलेला नसतो. त्यामुळे तक्रार करायची झाल्यास नक्की कुठे करायची यामध्ये तक्रार करायची राहून जाते. पालिकेने पार्किंगचा ठेका देताना या संबधित अधिकाऱ्यांचे फोन क्रमांक बोर्डावर लिहण्याचे बंधन घातले पाहिजे.
पालिकेला लाखो; ठेकेदाराला कोट्यवधींचा फायदा
पार्किंगच्या माध्यमातून पालिकेला दरवर्षी लाखो रुपयांचे उत्पन्न मिळते. पार्किंगचा ठेका घेतलेल्या ठेकेदारालाही त्यामधून काही प्रमाणात उत्पन्न मिळाले पाहिजे, ही गोष्ट खरी असली तरी संबधित ठेकेदार यातून किती उत्पन्न कमावितो. याकडे प्रशासनातील अधिकारी कधीही लक्ष देत नाही. त्यामुळे पार्किंगच्या टेंडरमधून पालिकेला लाखो रुपयांचे उत्पन्न मिळत असले तरी संबधित ठेकेदार मात्र त्यातून कोट्यवधी रुपयांची कमाई करत असल्याचे वारंवार सिद्ध झाले आहे. स्वारगेट येथील नेहरू स्टेडियमच्या बाजूला असलेल्या गणेश कला क्रीडा मंच येथे पार्किंगचा ठेका देताना दुचाकी पार्किंगसाठी दोन रुपये शुल्क घ्यावे, असा करार करण्यात आला आहे. मात्र येथे दुचाकी पार्किंगसाठी दहा रुपये घेत असल्याची तक्रार केली जाते. वारंवार याची तक्रार पालिकेकडे करूनही काहीही उपयोग होत नसल्याचे नागरिकांचे म्हणणे आहे.
गाड्यांची जबाबदारी ठेकेदाराचीच
महापालिकेच्या पार्किंगमध्ये वाहन लावण्यासाठी शुल्क आकारले जात असतानाही वाहनाच्या सुरक्षेची जबाबदारी ठेकेदार झटकतात. एका अर्थाने, सर्वसामान्यांची ही लूटच असून, महापालिकेने ठेकेदारांसाठी गाडीच्या सुरक्षितेचा नियम करणे अत्यावश्यक आहे. पार्किंगच्या ठिकाणी 'स्वतःच्या जबाबदारीवर गाडी लावावी. काही नुकसान झाल्यास आमची जबाबदारी नाही', असा बोर्ड ठेकेदारांकडून लावण्यात आला आहे. नागरिकांची वाहने सुरक्षित राहण्यासाठीच पार्किंगची व्यवस्था महापालिकेकडून करण्यात आली आहे. त्या ठिकाणी वाहन लावण्यासाठी जर सर्वसामान्यांकडून शुल्क आकारले जाणार असेल, तर स्वाभाविकपणे वाहन लावलेल्या काळात गाडीच्या सुरक्षेची जबाबदारीही ठेकेदाराचीच आहे. नैसर्गिक अपघात वगळता गाडी चोरीला गेली, टवाळक्यांनी गाडीचे काही नुकसान केल्यास ते भरून देणे हे ठेकेदाराचेच काम आहे. मात्र, ही जबाबदारी ठेकेदार झटकून टाकतात, ही बाब चुकीची आहे. वाहन लावलेल्या काळात तिच्या सुरक्षेची जबाबदारी ठेकेदाराने न घेणे ही लूटच ठरते. महापालिकेने ठेकेदारांसाठीच्या नियमावलीतच हा मुद्दा स्पष्ट करण्याची गरज आहे. अन्यथा, शहरात सर्व ठिकाणी पार्किंग व्यवस्था मोफत करण्यात यावी.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट