सुशोभीकरणाच्या नावाखाली कोट्यवधी रुपयांचा खर्च केलेल्या पाषाण तलावावर सध्या पक्ष्यांचे नव्हे तर जलपर्णीचे साम्राज्य पसरले आहे. एवढेच नव्हे तर तलावाच्या सुरक्षेकडे महापालिकेने दुर्लक्ष केल्याने या भागात सध्या मटक्यांचे खेळ आणि दारूपार्ट्या रंगत आहेत. मॉडेल कॉलनीतील लकाकी लेकच्या सुशोभीकरणाचे नियोजन करणाऱ्या उद्यान विभागाला पाषाण तलावाचा विसर पडला आहे.
'पाषाण तलाव हा निसर्ग समृद्ध असून जैवविविध्याच्या दृष्टीकोनातून संवेदनशील आहे, त्याचे सुशोभीकरण करू नका,' असे अनेक पर्यावरण अभ्यासक असे वारंवार सांगत होते. असे असतानाही महापालिकेच्या उद्यान विभागाने दहा वर्षांपूर्वी पाषाण तलावाच्या सुशोभीकरणाचा घाट घातला. पुण्यातील एका प्रसिद्ध 'पर्यावरणवादी' संस्थेला हे काम देण्यात आले. या संस्थेने अनेक स्वप्ने दाखवली होती. मात्र, प्रत्यक्षात या उपक्रमामुळे तलावातील नैसर्गिक अधिवास नष्ट झाला आहे. तेथील अनैसर्गिक सजावटीमुळे येणाऱ्या परदेशी पाहुण्यांना तलावाची दारे बंद झाली आहेत. दलदलीचा प्रदेश नष्ट झाल्याने त्या अधिवासात राहणाऱ्या पक्ष्यांनी तलावाकडे पाठ फिरवली आहे. इतकेच नाही तर या जलाशयाला आता जलपर्णीने संपूर्णपणे व्यापले आहे.
या संपूर्ण परिसरात सुरक्षेचा बोजवारा उडाला आहे. या परिसरात दिवसभर प्रेमीयुगुले, संध्याकाळनंतर सर्रास मटक्याचे खेळ आणि दारूपार्ट्या होतात. बहुतांश वेळेस सुरक्षारक्षक गायबच असल्याने तलावावर कोणाचेच नियंत्रण राहिलेले नाही. तलावाच्या सभोवताली असलेल्या गवताळ भागात दारूच्या बाटल्या आणि प्लास्टिकच्या पिशव्यांचेही साम्राज्य वाढते आहे. जे पर्यटक सध्या 'सुशोभीकरण झालेला पाषाण तलाव' बघण्यासाठी येतात, त्यांच्या पदरी निराशाच येते.
काही वर्षांपूर्वी पाषाण परिसरामध्ये मानवी हस्तक्षेप कमी असल्याने पाणकोंबडी, स्पॉट बिल्ड बदक, जकाना, वंचक, मिनिव्हेट्स असे स्थानिक, तर कॉमन पोचार्ड, ब्राह्मणी बदक, नकटे बदक, पेंटेड स्टॉर्क, नदी सूरया, थिरथिऱ्या, धोबी असे पक्षी येथे मोठ्या संख्येने दिसायचे. आता स्थानिक बगळ्यांशिवाय इतर कोणतेही पाणपक्षी दिसत नाहीत.
पाषाण तलावाच्या सुशोभीकरणामुळे तेथील नैसर्गिक संपत्ती हरवली आहे. येथील जीवसृष्टीचा विचार करून विकासकामे होणे अपेक्षित होते. आता तलावाचे नैसर्गिक पुनरुज्जीवन होण्यास अनेक वर्षे लागतील. कोट्यवधी रुपयांचा खर्च करून अभ्यासकांच्या पदरी निराशाच आली आहे. या तलावाचे अपयश लक्षात घेऊन तरी महापालिकेने आगामी उपक्रमामध्ये अभ्यासक आणि स्थानिक लोकांची सल्लामसलत घेऊन पर्यावरणाशी संबंधित प्रकल्पांची दिशा ठरवावी.
- धर्मराज पाटील, वरिष्ठ जैवविविधता संशोधक, वॉटरशेड ऑर्गनायझेशन ट्रस्ट
जलपर्णीमुळे पाषाण तलाव संपूर्णपणे झाकला गेला असून दुर्गंधीही पसरली आहे. अनेक ठिकाणी किनाऱ्यावर प्लास्टिकच्या बाटल्या, कॅरिबॅग्ज, थर्मोकोल या सारख्या अविघटनशील कचरा मोठ्या प्रमाणात दिसतो आहे. तलावाला वाचविण्यासाठी महापालिकेने तातडीने पावले उचलावीत,
- लोकेश बापट, टेलस ऑर्गनायझेशन
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट